Tilapia

Tilapia's houden van warm water en daarom kwamen ze in Nederland niet voor. Ze zouden de vaderlandse winters immers nooit kunnen overleven. In september 2012 werd door een sportvisser in de Dortse Biesbos voor het eerst een tilapia aan de haak geslagen.

Tilapia is een soort verzamelnaam voor zo'n 100 verschillende soorten cicliden. Het zijn zoetwatervissen die met veel plezier rondzwommen in diverse Afrikaanse meren, zoals het Victoriameer, het Tanganyikameer en het Malawimeer. Dat plezier verdween toen de mens zo stom was om de nijlbaars (Lates niloticus) te introduceren. Deze roemruchte rover zorgde voor een kaalslag onder de cicliden. Vele soorten verdwenen en uiteindelijk begon de nijlbaars uit nood maar kannibalistisch gedrag te vertonen. Hele volksstammen besloten te gaan vissen op die nijlbaars met als gevolg dat de nijlbaars nu praktisch zelf aan de rand van de afgrond is gekomen. Plotseling verschenen weer nieuwe soorten cicliden om die ecologische ruimte weer in te nemen. Dit alles betekent dat cicliden in staat zijn om zich perfect aan te passen en dat is slecht nieuws voor wetenschappers die geloven dat de tilapia in Nederland niet zal kunnen overleven.

[Foto: Takeaway]

De tilapia is een planten- en algeneter en dat maakt hem een interessante vis voor de aquacultuur. Het is immers een stuk goedkoper om vissen aan snelgroeiende algen te laten knabbelen dan om ze vlees- en visafval te moeten voeren als ze jagers of aaseters zijn. Omdat ook de Nederlandse consument de tilapia heeft ontdekt wordt hij intensief gekweekt in landen als Indonesië, Thailand en China. Omdat toezicht op de kweekvijvers daar minimaal is wil men nog wel eens wat groeihormonen en antibiotica in het water gooien. Als vissen sneller groeien heb je sneller je geld verdiend, zo is het idee.

Cicliden staan ook bekend om hun kleurenpracht en dus zitten tilapia's vaak ook gevangen in een veel te klein aquarium. Als zo'n liefhebber met zijn waterige hobby op een bepaald moment besluit om wat ruimte te scheppen dan bestaat de kans dat hij uit misplaatste dierenliefde besluit om de overbodige tilapia's vrij te laten in het oppervlaktewater. In België - waar anders - worden tilapia's gekweekt in het warme koelwater van hun kerncentrales. Daar hebben ze een tweetal voordelen: de bassins blijven verschoond van overdadige algengroei en het levert nog een aardig zakcentje op voor de zieltogende Belgische economie. Maar ook daar wil nog wel eens een tilapia ontsnappen.

Officieel kan hij niet tegen water van beneden de 20 graden, maar er werd in september (na een slechte zomer) een tilapia gevangen. De vraag is dus of de tilapia net als alle andere cicliden over zoveel aanpassingvermogen beschikt dat hij ook in ons koel klimaat kan overleven.